تصاعد بحران بین غرب و شرق و تکاپوی آمریکا برای توقف شکل گیری نظم نوین جهانی - مجله تور یک روزه

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، زمانیکه کریستوفر لین استاد دانشگاه تگزاس با بهره گیری از تئوری افول موریانه ای آمریکا به تبیین 4 شاخص قدرت آمریکا یعنی قدرت اقتصادی، قدرت نظامی، قدرت نرم و قدرت سازمانی آمریکا پرداخت که هر کدام آنها در حال افول و کاهش توان شاخصی بودند، کمتر کسی به موضوع ایجاد نظم نوین جدید در جهان اهمیت می داد.

لین در بسط نظریه افول موریانه ای اشاره به رقابت قدرت های نوظهور با آمریکا دارد و چین را مأمور مهار قدرت اقتصادی آمریکا عنوان و روسیه را مأمور رقابت تسلیحاتی با آمریکا قلمداد کرد.

وی معتقد بود که مهار قدرت اقتصادی و نظامی آمریکا، موجب تزلزل قدرت نرم و قدرت نهادی آمریکا خواهد شد.

این ایده خیلی زود عملیاتی شد. امروز جهان شاهد ایجاد و شکل گیری نظم نوینی است که از شاخصه های غربی پیروی نمی نماید.

چین توانسته، با ایجاد پیمان های اقتصادی و تجاری منطقه ای مانند پیمان (RCEP)، سازمان همکاری شانگهای و بریکس، اتحادهای اقتصادی را شکل دهد که آمریکا در هیچ کدام آنها حضور ندارد.

پکن در همه این پیمان ها ابزار قدرت آمریکا یعنی دلار را هدف قرار داده و در تبادلات دو جانبه و چندجانبه، کوشش نموده که سهم دلار از مبادلات را به زیر 50 درصد برساند که ضربه سنگینی بر پیکره قدرت اقتصادی آمریکا و هم پیمانان سنتی این کشور است.

روسیه و فرسایش آمریکا

اما روسیه در این نظم نوین جهانی که به نظم نوین شرقی هم می توان از آن یاد کرد، در یک تقسیم کاری آشکار، موظف به فرسایش تسلیحاتی آمریکا شده است.

آمریکا که از مسائل زیرساختی داخلی و ضعف هم پیمانان سنتی بشدت رنج می برد، ناخواسته به ورطه یک جنگ تسلیحاتی فرسایشی کشیده می گردد.

آمریکایی ها که همواره از هم پیمانان سنتی به عنوان بازوان عملیاتی خود در مناطق مختلف جهان بهره می برند، در سالیان اخیر آنها را درگیر مسائل عدیده اقتصادی و امنیتی می بینند و مجبور هستند، برای حفظ صندلی هژمونیک خود، به تنهایی به رقابت با رقبای نوظهور و این نظم نوین در حال شکل گیری بپردازند اما ناخواسته درگیر یک رقابت فرسایشی برنامه ریزی شده می شوند که فرایند افول آمریکا را تسریع می نماید.

روسیه برای ایفای نقش خود، کاملاً آماده است. روس ها اخیراً از سلاحی با نام روز قیامت رونمایی نموده اند که توانایی غرق کردن شهرهای ساحلی و عظیم را دارد.

این سلاح باعث ایجاد سونامی های رادیواکتیوی می گردد که می تواند شهرهای ساحلی دشمن را غرق کند و آنها را برای دهه ها خالی و غیرمسکونی سازد.

نام این سلاح و نوع کارکردش، ذهن هر مخاطبی را به یک سو و آنهم رقیب سنتی این کشور یعنی آمریکا سوق می دهد. علی القاعده، آمریکا برای حفظ وجهه هژمونیک خود باید به ساخت تسلیحاتی در یک کلاس و توان برابر با این سلاح مبادرت ورزد که همین مهم شروع ورود آمریکا به رقابت فرسایشی تسلیحاتی است.

آمریکا که روزی، شوروی را با استحاله فرهنگی، مصرف گرایی و رقابت تسلیحاتی به ورطه فروپاشی کشاند، خود درگیر همان ابزارهاست.

به اعتراف دونالد ترامپ، صنایع و زیرساخت های بهداشتی و حمل ونقلی آمریکا بسیار فرسوده است و آمار کشته های کرونا و مدیریت کرونایی، وضوح این نقصان را در آمریکا هویدا کرد، ولی درگیر شدن در یک رقابت تسلیحاتی شاید نسخه افول آمریکا را خیلی زودتر از موعد و پیش بینی پژوهشگران بپیچد.

فرایند توسعه در جهان چرخشی است. شاید اروپای تازه صنعتی شده در برهه ای هژمون بود ولی پس از جنگ جهانی اول و به خصوص بعد از جنگ جهانی دوم، اروپا صندلیش را به آمریکا تقدیم کرد، اما تغییر بافت جمعیتی در آمریکا از محل مهاجرپذیری، نگرش امپریالیستی آمریکا را هم دچار دگرگونی نموده است. همه اینها باعث خواهد شد، افول قدرت هژمونیک آمریکا تسریع گردد.

اخراج در برابر اخراج!

این افول باعث شده، که نظم نوین و جدید جهانی به راحتی در مقابل زیاده خواهی و حرکت زیاده خواهانه آمریکا بایستد و قدرت ایستادگی پیدا نموده است.

وقتی در برابر جنگ تجاری آمریکا علیه چین، چین مقابله به مثل می نماید، روسیه هم در برابر اخراج سفرای خود از خاک آمریکا مقابله به مثل می نماید. این اقدام مسکو شامل تتمه کشورهای حامی نظم غربی نیز می گردد.

اخیراً جمهوری چک گفت که در تحقیقات خود، رد عوامل روسی را در انفجار انبار مهمات در سال 2014 پیدا نموده و برای همین 48 ساعت به 18 دیپلمات این کشور فرصت خروج داد.

به ادعای پراگ این افراد عمدتاً در نقش دیپلمات حاضر می شوند، اما جاسوس های اطلاعاتی روسیه هستند. متقابلاً روسیه نیز تعدادی از دپیلمات های چک را از این کشور اخراج کرد.

روسیه دستور به اخراج 20 دیپلمات چک را داد. این اخراج ها نشانگر بالا دریافت تنش ها بین کرملین و دولت های غربی است که از زمان جنگ سرد به این سو مشاهده نشده است. این تنش ها بین روسیه و چک در حالی شدت گرفته که اخیراً آمریکا، تحریم های جدیدی علیه روسیه وضع نموده است.

پیش بینی نویسنده این است که این اقدامات از سوی بعضی کشورهای مورد حمایت واشنگتن و با تحریک مستقیم آمریکا، بخصوص در دوران بایدن، شدت بیشتری می گیرد و باید منتظر اقدامات دیپلماتیک بیشتری علیه روسیه و حتی چین باشیم، اما آمریکایی ها که تصور می نمایند با ادامه این تنش های سیاسی و سطحی می توانند نظم نوین جهانی را کنترل و حتی به ورطه نابودی بکشانند، سخت در اشتباهند زیرا به دلیل قدرت گیری بی اندازه بازیگران نظم نوین جهانی، آمریکا و هم پیمانانش چاره ای جز سپردن زمین بازی به این نظم جدید ندارند.

مهدی خورسند- کارشناس مسائل چین و اوراسیا