ایران رتبه پنجم میزان فارغ التحصیل در علوم و مهندسی را دارد خبرنگاران - مجله تور یک روزه

به گزارش گروه دانشگاه خبرنگاران، حسین معماریان، طراح و مجری اولین دوره کارشناسی ارشد آموزش مهندسی در کشور و رئیس کرسی یونسکو در آموزش مهندسی گفت: آموزش مدرن مهندسی در ایران، هم زمان با تأسیس دانشگاه تهران در سال 1313، شروع شد. در این سال دانشکده فنی در چند رشته دانشجو پذیرفت و چند سال بعد اولین فارغ التحصیلان آن وارد بازار کار شدند. پس از آن، گرچه به تدریج دانشگاه های دیگری نیز تأسیس شدند، ولی برای چند دهه، تعداد مراکز عرضه کننده آموزش مهندسی، تعداد دانشجویان و تعداد رشته ها و گرایش های آن، به نسبت محدود بود.

وی اضافه نمود: بعد از انقلاب، به دنبال تغییرات و تحولاتی که در برنامه های درسی و نحوه اجرا صورت گرفت، به تدریج تعداد مراکز آموزش مهندسی، تعداد رشته ها و گرایش ها و تعداد دانشجویان افزایش یافت و به شرایط کنونی رسیدیم که از نظر تعداد دانش آموختگان مهندسی، در جهان پنجم هستیم. تنها چین، هند، روسیه و آمریکا تعداد فارغ التحصیل مهندسی بیشتری در سال دارند که جمعیت این کشور ها هم به نسبت بیشتر است. با کشور آمریکا که چهارم است اختلاف بسیار کمی از نظر تعداد دانش آموخته مهندسی داریم.

معماریانی با اشاره به مسائل آموزش در این رشته گفت: هدف آموزش مهندسی، یا به طور کلی آموزش، انتقال سه دسته توانایی: دانشی، مهارتی و نگرشی، به فراگیران است. در آموزش مهندسی کشور ما به توانایی دانشی توجه زیادی می شود حتی در مواردی بیش از حد، ولی به دو بخش دیگر توجه کمتری می شود، مثلاً فارغ التحصیلان باید بتوانند در انتها دوره کارشناسی کارگروهی را یاد بگیرند، چون در صنعت همه کار های مهندسی گروهی است. باید بتوانند ارتباط شفاهی، نوشتاری یا الکترونیکی، برقرار کنند. از همه مهم تر این است که به اصطلاح نوعی آموزش ببینند که بتوانند طراحی کنند، چون اوج کار مهندسی طراحی است.

وی اضافه نمود: در درجه اول به نظر می رسد که کمبود توانایی های مهارتی یکی از کاستی های شاخص آموزش مهندسی است. اما برای اینکه بهتر بتوانیم درباره آن صحبت کنیم باید به برنامه ریزی آموزش مهندسی در ایران نگاهی بیندازیم. در گذشته، از زمان تأسیس دانشگاه تهران تا انقلاب 57 مراکز آموزش مهندسی به نسبت محدود بودند. این دانشگاه ها برنامه های آموزشی خود را اغلب از برنامه آموزشی دانشگاه تهران الگوبرداری می کردند. برنامه های آموزشی دانشگاه تهران هم برگرفته از برنامه یک یا چند دانشگاه و یا تلفیقی از برنامه های چند کشور بود.

رئیس کرسی یونسکو در آموزش مهندسی و استاد دانشگاه تهران گفت: بعد از انقلاب که آموزش متمرکز در اولویت قرار گرفت کنندگانی از دانشگاه های مختلف آمدند و برنامه ریزی را زیر نظر وزارت علوم، انجام دادند. مشکل عمده این برنامه ریزی این بود که اساتیدی که دعوت شده بودند، اغلب بدون پژوهش قبلی تصمیم می گرفتند که این یا آن درس در برنامه گذاشته شود و در چند واحد و در چه سالی تدریس شود. در این جلسات هر استادی، بسته به پیشینه تحصیلی خود، درس هایی که تدریس می کرد یا کتاب هایی که تألیف کرده بود اظهارنظر می کرد. یکی می گفت این درس در هاروارد تدریس می شود. دیگری می گفت این درس در ام آی تی است و سومی می گفت این درس در دانشگاه های فرانسه آموزش داده می شود، و … این نوع برنامه ریزی اغلب هیچ ساختار منسجمی نداشت و در بهترین حالت مجموعه ای از تک درس های پیروز بود. تنها الگوی موجود این بود که وزارت علوم به کمیته های برنامه ریزی ابلاغ می کرد که هر برنامه آموزشی باید چه تعداد درس پایه چه تعداد درس اصلی، چه تعداد درس تخصصی داشته باشد. تعداد کل واحد هم مشخص بود. این روش برنامه ریزی برای بیش از سه دهه رایج بود، تا اینکه دانشگاه های بزرگ تر و با امکانات بیشتر شروع به اعتراض کردند و خواستند که خودشان برنامه ریزی کنند و وزارت علوم هم پذیرفت و اختیار برنامه ریزی آموزشی را به برخی از دانشگاه ها تفویض کرد. متأسفانه دانشگاه ها هم اغلب همان رویه قبلی را، ادامه دادند. پس اتفاق جدیدی نیفتاد و همان رویۀ برنامه ریزی، از شورای برنامه ریزی وزارت علوم به دانشگاه ها منتقل شد.

وی اضافه نمود: روشی که الان در جهان استفاده می شود این چنین نیست. ابتدا تعریف می کنند که ما چه کسانی را با چه توانایی هایی نیاز داریم و بعد درس ها و محتوای آن ها را به گونه ای انتخاب می کنند که دانش آموختگان برنامه بتوانند به آن توانایی ها برسند. همچنان که دیده می شود، ما از این روش برای برنامه ریزی آموزش عالی استفاده نکردیم و یا بسیار کم استفاده کردیم. در نتیجه، دانش آموختگان مهندسی ما از همه توانایی های مورد نیاز صنعت، برخوردار نیستند. البته خیلی از همکاران دانشگاهی، مخالف این نظر هستند و به این استناد می کنند که آموزش ما خوب است، چون فارغ التحصیلان ما برای ادامه تحصیل، در بهترین دانشگاه های جهان جذب می شوند.