انفجار بیروت چه تبعاتی برای لبنان خواهد داشت؟ - مجله تور یک روزه

به گزارش خبرنگاران، فروپاشی بزرگ، بمب هسته ای کوچک، بیروتشیما و فاجعه بیروت؛ این ها بخشی از عبارت هایی است که برای توصیف انفجار روز سه شنبه بیروت به کار رفتند. عصر سه شنبه، در حالی که بندر بیروت مثل همواره درگیر فعالیت مالی و تجاری بود، ناگهان صدای انفجار های خفیف و پی در پی به گوش رسید. ضرباهنگ انفجار ها به گونه ای بود که برخی فرضیه انفجار انبار ترقه را مطرح کردند. دود و آتش بالا رفت. بسکمک از مردم، موبایل های خود را درآوردند تا از انفجاری که در ابتدا عادی به نظر می رسید، فیلم تهیه کنند. در همین اثنا بود که ناگهان دایره ای شبیه قارچ بالای انفجار شکل گرفت و به شکل مهیبی بندر بیروت و مناطق مجاور آن را با خاک یکسان کرد.

در ابتدا، گفته شد که علت حادثه، انفجار در انبار ترقه است، اما از شکل و شدت انفجار واضح بود که علت فاجعه بیروت، انفجار ترقه نبود. انفجار به قدری شدید بود که در قبرس و اردن نیز احساس شد و تا ساعت ها بعد از انفجار، بندر بیروت همچنان در آتش می سوخت.

تحقیقات رسمی درباره علت انفجار آغاز شده، اما برخی روایت های حاکی از این است که انبار حاوی 2750 تن آمونیوم نیترات در اثر جرقه های ناشی از کار کارگران جوشکاری منفجر شده است. همچنین، برخی منابع امنیتی لبنان اعلام کردند که انفجار در انبار سلاح هایی رخ داد که سال ها قبل مصادره شده بود، ولی در بندر نگهداری می شد.

به هر حال، فارغ از اینکه علت انفجار بیروت چیست، این فاجعه لبنان را تکان داد و تبعات زیادی برای آینده آن از نظر مالی و سیاسی خواهد داشت.

از منظر مالی، انفجار بیروت ممکن است آخرین ضربه به اقتصاد شکننده لبنان باشد. اگر قبل از انفجار، اندک امیدی به امکان جلوگیری از فروپاشی اقتصاد لبنان وجود داشت، این امید بعد از نابودی شریان مالی اصلی لبنان، یعنی بندر بیروت، به کلی از بین رفت.

طبق گزارش های رسانه ای در لبنان، بندر بیروت با 300 بندر در جهان ارتباط تجاری داشت و روزانه حدود 3100 کشتی تجاری در آن پهلو می گرفت. همچنین، 70 درصد کالا های وارداتی لبنان از طریق همین بندر وارد می شدند. افزون بر این، انبار های اصلی گندم لبنان و انبار های سایر کالا های اساسی در این بندر بود؛ که البته همه آن ها نابود شدند.

برخی محافل رسانه ای لبنان می گویند نابودی بندر بیروت یک فاجعه بود، چون هیچ جایگزینی برای آن وجود ندارد.

انفجار بندر بیروت از منظر مالی، در بدترین زمان ممکن رخ داد. حداقل از یک سال گذشته، لبنان وارد بحران بی سابقه مالی و مالی شده که هر روز بدتر می شود. ارزش پول ملی لبنان روز به روز کمتر می شود و در مقابل، قیمت انواع کالا های اساسی به شکل سرسام آوری بالاتر رفته است.

حتی قبل از اینکه انفجار رخ دهد اوضاع مالی لبنان به سرعت در حال بدتر شدن بود، حالا با این انفجار اقتصاد لبنان دچار سقوط آزاد خواهد شد. سقوطی که به احتمال زیاد، بی ثباتی سیاسی و اجتماعی لبنان را تشدید خواهد کرد.

شکل قارچ گونه انفجار بیروت، یادآور انفجارهای هسته ای است.

لبنان از نظر سیاسی نیز، دوران سختی را پشت سر می گذارد. دولت حسان دیاب، بعد از اعتراضات گسترده معیشتی و استعفای سعد حریری روی کار آمد و از حمایت طیف حریری و حامیان خارجی اش مثل عربستان و آمریکا برخوردار نیست.

در حقیقت رسانه های سعودی، از همان ساعات اولیه انفجار بیروت، برای بهره برداری سیاسی از آن اقدام کردند. این رسانه ها کارشناسانی را دعوت و کلیپ هایی را منتشر کردند که همگی این نکته را القا می کردند که انفجار بیروت، حمله موشکی بوده یا اگر حمله موشکی نبوده، نتیجه وقوع حادثه در یک انبار سلاح متعلق به حزب الله در بندر است. امری که تا به امروز از سوی هیچ نهاد رسمی در لبنان تایید نشده است.

آنچه بر حساسیت انفجار افزود، شرایط ملتهب سیاسی در لبنان است. یک روز قبل از انفجار بیروت، ناصیف حتی، وزیر خارجه لبنان، در اعتراض به آنچه او عدم وجود اراده جدی در دولت برای انجام اصلاحات خواند، استعفا کرد. برخی رسانه ها ادعا کردند که وزیر مستعفی گفته او برای خارج شدن از کشتی در حال غرق، استعفا کرده است، به این معنا که او دولت حسان دیاب را در آستانه سقوط می داند. برخی منابع رسانه ای نیز مدعی شده اند که استعفای ناصیف حتی به خاطر اختلافات وی با جبران باسیل، وزیر خارجه سابق و داماد رئیس جمهور، بوده است. به هر حال، صرفنظر از اینکه وزیر خارجه به چه دلیل استعفا کرد، اقدام وی در خروج از دولت، نشان دهنده تداوم اختلافات سیاسی در دولت است.

اما سوای استعفای حتی و مناقشات رقبای حزب الله با دولت حسان دیاب، لبنان در آستانه یک اتفاق مهم سیاسی دیگری است که ممکن است فضای سیاسی این کشور را بار دیگر ملتهب کند. روز جمعه، دادگاه بین المللی ترور رفیق حریری، نخست وزیر اسبق لبنان، رأی خود را در این پرونده صادر خواهد کرد. رفیق حریری در سال 2005 ترور شد. برخی گروه های سیاسی، حزب الله و حتی نظام سوریه را به دست داشتن در این ترور متهم می کنند. هر چند که این اتهامات همواره محل بحث و جدل بوده اند.

طبق برخی گزارش های رسانه ای، دادگاه حریری، ممکن است علیه برخی از متهمان نزدیک به حزب الله حکم صادر کند. اگر چنین گزارش هایی واقعیت داشته باشند، این امر به معنای تشدید مناقشات سیاسی در لبنان خواهد بود. باید منتظر ماند و دید، دادگاه چه حکمی صادر خواهد کرد. البته ساعاتی پیش برخی منابع اعلام کردند دادگاه به تعویق افتاده است.

بیشتر بخواند:

سه برآورد در مورد انفجار مهیب بیروت

ابعاد سیاسی انفجار هولناک بیروت

به هر حال، بعد از انفجار مهیب بیروت، لبنان و شاید منطقه وارد مرحله جدیدی شده که در آن لبنان، ممکن است قربانی شود. این کشور، به کمک های فوری مالی نیاز دارد. دولت دیاب، از تمام کشور ها و سفارتخانه های شان در بیروت استمداد کرده است. اما با توجه به صف بندی های منطقه ای و شرایط بین المللی بسیار بعید است که کمک های مالی قابل توجهی به لبنان داده شود. مذاکرات این کشور با صندوق بین المللی پول برای دریافت یک وام چند میلیارد دلاری به بن بست رسیده است. تلاش آمریکا و متحدان منطقه ای اش برای به حاشیه کشاندن حزب الله شدت گرفته و در سایه این تلاش، هرگونه کمک به دولت حسان دیاب، از سوی محافل آمریکایی به معنای تقویت حزب الله تلقی خواهد شد. در نتیجه، بسکمک از کشور هایی که قبلا به هنگام بحران ها از نظر مالی به دولت لبنان کمک می کردند، این بار ممکن است نتوانند کمکی فراتر از برخی دارو ها و ملزومات پزشکی کنند.

آمریکا، در چند سال گذشته، به موازات پیگیری سیاست اعمال فشار حداکثری علیه ایران، دولت لبنان را نیز در چارچوب این سیاست تحت فشار قرار داده است. ممانعت آمریکا از اعطای وام بین المللی صندوق پول به لبنان، تنها نمونه کوچکی از سلسله اقدامات آمریکا برای بازتنظیم فضای سیاسی لبنان بود. بعد از انفجار بیروت، آمریکا شرایط را برای تحقیق چنین هدفی مناسب می بیند و لذا باید منتظر روز های پرالتهابی در لبنان بود.