فراوری سالانه گاز کشور به 500 میلیارد مترمکعب می رسد - مجله تور یک روزه

به گزارش خبرنگار شانا، حسن منتظرتربتی امروز (چهارشنبه، هشتم بهمن ماه) در نشست تخصصی افق های پیش روی تجارت، ارزش آفرینی و مصرف گاز که در دومین روز ششمین کنگره راهبردی و نمایشگاه نفت و نیرو برگزار گردید، گفت: فراوری سالانه گاز کشور به حدود 280 تا 290 میلیارد متر مکعب می رسد و مقدار فراوری روزانه گاز نیز حدود 900 میلیون متر مکعب است که معادل حدود 6 میلیون بشکه نفت خام است.

وی اضافه کرد: در بخش تامین گاز نیروگاه ها مطابق روندی که در سال های گذشته تا به امروز داشتیم با شتاب بسیار زیادی به حدود 225 میلیارد متر مکعب در سال 1420 می رسد. در بخش خانگی و تجاری هم همین رشد را خواهیم داشت و با اینکه فکر می کنیم گازرسانی خانگی تکمیل شده است اما به دلیل رشد جمعیت، پیش بینی می گردد در این بخش هم مصارف ما همچنان افزایش یابد و به حدود سالانه 170 تا 180 میلیارد متر مکعب برسد.

معاون وزیر نفت در امور گاز توضیح داد: با این حساب فراوری ما از سال جاری که حدود 290 میلیارد متر مکعب است، به حدود 450 تا 500 میلیارد متر مکعب در سال 1420 می رسد و از سال آینده اگر برنامه جایگزینی مخازنی نباشد با مخازن موجود شاهد کاهش فراوری هم خواهیم بود.

تربتی با بیان اینکه در بخش پتروشیمی و مصرف صنایع عمده حدود 80 تا 90 میلیارد متر مکعب ثابت می ماند، اظهار کرد: البته در جهش سوم پتروشیمی است پیش بینی می کنیم از 20 میلیارد متر مکعب کنونی به حدود 50 میلیارد متر مکعب برسد. البته با این برنامه ای که داریم قرار است بخش خانگی و صنایع از مصرف سالانه 90 میلیاردمترمکعب به 175 میلیارد مترمکعب برسد و نیروگاه ها نیز از 85 میلیارد مترمکعب کنونی به 205 میلیارد مترمکعب برسند که این نشان می دهد ما حدود 380 میلیارد مترمکعب از فراوریاتمان را فقط باید در بخش خانگی و نیروگاهی (بخش کم بازده و کم ارزش و بخش گرمایی) مصرف کنیم و بقیه این گاز برای مصارف صنعتی، صادرات و مواردی که ما آن را به ارزش اضافه نموده بیشتر تبدیل کنیم، باقی می ماند.

ضرورت استفاده از انرژی آب، باد و خورشید

به گفته وی، پیش بینی شده است که در سال 1420 با اقدام هایی که باید از اکنون شروع گردد (بهینه سازی، افزایش کارکرد و ...) مصارف در بخش خانگی به جای 175 میلیارد مترمکعب به 105 میلیاردمترمکعب برسد و در نیروگاه ها هم به جای سالانه 205 میلیارد مترمکعب، حدود 100 میلیارد مترمکعب در سال مصرف گردد بنابراین باید اتفاق های زیادی بیفتد و ما باید برق هایی مانند برق خورشیدی یا انرژی آب و باد و مواردی از این قبیل را به کار گیریم.

مدیرعامل شرکت ملی گاز با بیان اینکه قرار است سالانه 205 میلیارد متر مکعب روی بهینه سازی و افزایش بهره وری مصرف سوخت در بخش خانگی و بخش نیروگاهی برای 20 سال آینده فکر گردد، گفت: همین امروز فراوری در پارس جنوبی سالانه 200 میلیارد متر مکعب است (این عدد برای سال گذشته است)، یعنی ما تقریبا روی یک عسلویه و یک پارس جنوبی حساب کردیم و اکنون همه تلاشمان این است که در 20 سال آینده به اندازه فراوری پارس جنوبی روی موضوع بهینه سازی کار کنیم.

ارزش مالی 350 میلیارد دلاری بهینه سازی 20 ساله در حوزه گاز

تربتی اظهار کرد: اگر بخواهیم ارزش آن را با قیمتی که در اقتصاد استفاده می گردد حساب کنیم و ما گاز را هر مترمکعبی 20 سنت در نظر گیریم، ارزش مالی این بهینه سازی حدود 350 میلیارد دلار در طول 20 سال است بدان معنا که اگر آنچه از بهینه سازی حاصل می گردد را به پول تبدیل کنیم 350 میلیارد دلار است که برای کشور خلق ثروت می گردد.

وی با تاکید بر اینکه قرار است فراوری گاز کشور در افق 1420 دو برابر گردد، ادامه داد: این کار هزینه و سرمایه زیادی می خواهد و در مقابل روی مصارفی مانند پتروشیمی ها و جهش سوم این فراوریات حساب کردند بنابراین برداشت من این است که با این رویه نه به اهداف فراوری و نه به اهداف مشخص شده در بهینه سازی مصرف می رسیم.

معاون وزیر نفت در امور گاز توضیح داد: عمده کاری که در کشورهای دیگر مشابه ایران اجرا شده است در 2 محور بوده است؛ آنها بیشتر به سمت ایجاد نهادهای تنظیم گر و قوانینی که از کسب و کار حمایت کند و دولت کمتر درگیر مسائل گردد، رفته اند. من پارسال هم روی بحث نهادهای داخلی بسیار وقت گذاشتم و اکنون هم اساس نامه های آن آماده است.

تربتی گفت: برای اینکه الگو انتخاب کنیم، 22 کشوری که فراوری گازشان بیشتر از 50 میلیارد متر مکعب بود را آنالیز کردیم و چند شاخص را برای انتخاب خود به عنوان الگو قرار دادیم؛ اینکه تجربه پیروز استقرار این الگو را داشته باشند، امکان الگوپذیری برای ما باشد، گاز آنها مانند ما یارانه ای باشد و گازشان در سبد انرژی سهم قابل توجهی داشته باشد، مانند کشور ما دارای نظام متمرکز اجرایی باشند و در اصلاحات ساختاری هم به پیروزیتی رسیده باشند.

وی اضافه کرد: پس از آنالیز ما چهار کشور را انتخاب کردیم که تا حدودی شباهت هایی به وسیله این شاخص ها به کارکرد ما دارند این کشورها شامل ترکیه، روسیه، انگلستان و مالزی هستند. این چهار کشور با این شاخص ها میانه خوبی با کاری که ما می خواهیم انجام دهیم دارند و ما عملکرد و کارکرد این کشورها را روی این سه موضوعی که بحث امروزمان است (بحث تجارت، ارزش آفرینی و بهینه سازی مصرف گاز) آنالیز کردیم.

مدیرعامل شرکت ملی گاز یادآور شد: به عنوان رویکرد نخست، ترکیه را نگاه کردیم، ترکیه بیشتر روی موضوع تجارت گاز کار نموده است و شعارش هم همین بوده که در تجارت گاز تمرکز زدایی انجام دهد و کار را به بخش خصوصی واگذار کند؛ ترکیه برای آن سه کار را انجام داده است: 1. تنظیم مقررات و سیاست گذاری واردات، 2. مقررات انتقال و توزیع. 3. مقررات حقوقی تجارت و ترانزیت گاز.

تربتی تاکید نمود: این کشور در بحث مقررات سیاست گذاری به مرور قراردادهایش را رها نموده و به بخش خصوصی گفته است که آنها واردنماینده گاز باشند و پس از آن مقررات استفاده از شبکه را هم تدوین نموده است به آن معنا که گفته است من یک شبکه دارم و هر شرکتی که می خواهد از شبکه من استفاده کند طبق این مقررات می تواند گاز خود را وارد شبکه من و به این شکل توزیع کند.

اجرای اهداف بهینه سازی؛ راه حلی برای آینده تجارت گاز

وی ادامه داد: در مجموع بر این باوریم که اگر بخواهیم از فضای آینده ترسیم درستی داشته باشیم که هم در تجارت گاز پیروز باشیم و هم از گاز به عنوان کالایی ارزشمند استفاده کنیم باید بتوانیم در بحث مصرف، اهداف بهینه سازی را اجرایی کنیم؛ باید چند نهاد تنظیم گر ایجاد شوند که مقررات را بنویسند. برای نمونه ما ماده 12 و قانون بند ق را زیاد شنیدیم اما شاید هیچ مجموعه ای بیشتر از شرکت ملی گاز در سال های گذشته از این قانون برای توسعه گازرسانی استفاده ننموده باشد.

معاون وزیر نفت در امور گاز تاکید نمود: بهینه سازی موضوعی فرابخشی است و در یک بخش جمع نمی گردد، درباره گاز همه درآمد و محصول در وزارت نفت و مدیریت ثابت بود اما بحث بهینه سازی مربوط به یک وزارتخانه نیست و احتیاج است نهادهای تنظیم گری از بیرون و در کلان کشور قوانین و مقررات آن را بنویسند و من فکر می کنم می توان 350 میلیارد دلار در 20 سال آینده از محل بهینه سازی و کاهش مصارف صرفه جویی ایجاد کنیم.

باید امکان فروش انرژی فراهم گردد

محمد مصطفوی، عضو هیئت مدیره شرکت گسترش و نوسازی صنایع نفت پارسیان نیز در سخنانی در این نشست اظهار کرد: سالانه 120 میلیارد دلار گاز فراوری می گردد اما مردم این هزینه را احساس نمی نمایند زیرا درآمدی از آن کسب نمی گردد؛ به تعبیری می توان گفت که هر روز معادل 6 میلیون بشکه نفت خام مصرف می گردد اما باید دید چه درآمدی برای مردم و کشور دارد.

وی ادامه داد: اعلام شده که مصرف روزانه گاز بخش خانگی اکنون حدود 550 میلیون مترمکعب است یعنی هر خانوار به طور میانگین در زمستان 300 دلار سوخت در خانه مصرف می نماید که هر ماه حدود 100 دلار می گردد که تناسبی با درآمد خانوارها ندارد اما آنها متوجه این هزینه کرد نیستند زیرا خودشان پرداخت نمی نمایند.

عضو هیئت مدیره شرکت گسترش و نوسازی صنایع نفت پارسیان توضیح داد: اگر بنا باشد این هزینه ازسوی خانوارها پرداخت گردد آنها هم بی شک مراقب مقدار مصرف شان خواهند بود؛ اگر از خانوارها پرسیده گردد هم می گویند که این رفاه را با این هزینه واقعی نمی خواهند و می توانند 4 یا 5 درجه گرمایش کمتری هم داشته باشند.

به گفته مصطفوی، مردم در حالی روی فراوری و مصرف گاز حساس می شوند که بنا باشد خودشان این هزینه را پرداخت نمایند و حتی بتوانند گاز مصرفی شان را خرید و فروش نمایند بنابراین باید اجازه داد بخش خصوصی وارد تجارت گاز گردد و امکان فروش انرژی مصرفی برای خانوارها فراهم گردد؛ اینگونه می توان شاهد ایجاد اشتغال و بهینه سازی مصرف هم بود.

هر خانواری بهینه مصرف نکند، هزینه آن را بپردازد

داود فرخزاد، مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران هم با بیان اینکه بهینه سازی یک مسئله مالی است، اضافه کرد: این کار باید طوری انجام گردد که مالی باشد، از سویی بهینه سازی هم در هر بخش راه حل خود را دارد و در هر بخش خانگی، نیروگاهی و صنایع باید دید راه حل مالی چیست؛ شاید اینطور تصور گردد که بهینه سازی در بخش نیروگاهی یعنی باید کمتر سوخت مصرف گردد اما آیا این راه منحصر به فرد است یا گزینه های متعدد دیگری داریم؟

وی تاکید نمود: زمانی که می گوییم فراوری بهینه سازی گردد منظور چیست؟ آیا تنها راه افزایش کارکرد است؟ اگر نیروگاه را با کارکرد 60 درصد توسعه دهیم مجبوریم فقط گاز مصرف کنیم بنابراین فشار بر گاز می آید بنابراین بهتر نیست به جای اینکه فقط به افزایش کارکرد فکر کنیم، به تنوع در سبد منابع اولیه فراوری برق هم توجه کنیم و این موضوع را با افزایش کارکرد جلو ببریم.

مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران توضیح داد: پرسش دیگر این است که آیا فقط دولت ها باید درباره بهینه سازی فکر نمایند یا معیارها کار خود را بنمایند و خانوارها هم سهمی در این موضوع داشته باشند تا راه بهینه به آنها نشان داده گردد، بنابراین اگر خواستند می توانند بهینه مصرف ننمایند اما باید هزینه آن را بپردازند.

بازآرایی مصرف انرژی با اصلاح قیمت ها

محمد مروتی، مدیرعامل موسسه پژوهش های پیشرفته تهران هم با تاکید بر اصلاح نظام قیمت ها، گفت: این موضوع هم فقط درباره اصلاح قیمت گاز نیست و در همه حامل های انرژی معضل وجود دارد زیرا مردم یا این قیمت ها متوجه نیستند که انرژی چگونه هدر می رود.

وی ادامه داد: مصرف انرژی اگر سبب رفاه گردد خوب است اما واقعیت موضوع دیگری است و بخش زیادی از آن هدر می رود زیرا مردم طبق داشته های خود تصمیم گیری می نمایند و اگر گاز مجانی باشد، هزینه خود را برای دیگر اقلام زندگی اختصاص می دهند اما اگر قیمت ها اصلاح گردد و منافع آن هم به خانوراها بازگردد و این موضوع به جامعه القا گردد، مصرف هم بازآرایی می گردد.

مدیرعامل موسسه پژوهش های پیشرفته تهران با بیان اینکه هر اصلاح و تغییر برنده و بازنده ای خواهد داشت، توضیح داد: اگر گاز گران گردد مردم در کوتاه مدت ناخشنود می شوند اما باید این اطمینان به آنها داده گردد که از جای دیگر این هزینه جبران خواهد شد؛ دادن این آگاهی اهمیت زیادی دارد.