قلعه وان ترکیه ، نگهبان کهن تاریخ در ساحل دریاچه وان - مجله تور یک روزه

درباره شهر وان

اما بهتر است پیش از آن که به معرفی قلعه وان بپردازیم قدری درباره شهر وان بدانیم. وان، شهری مرزی و گردشگرپذیر در ترکیه است و به دلیل فاصله کمش با مرزهای ایران سالانه گردشگران ایرانی بسیاری از آن تماشا می نمایند.

وان از شهرهای تاریخی بزرگ در شرق ترکیه است و مرکز استان وان به حساب می رود و مردم آن کُردزبان هستند. قلعه وان، جزیره آختامار، کلیسای مقدس، اسکله و ناحیه ادرمیت از جمله جاذبه های گردشگری این شهر هستند.

این شهر مراکز خرید متعدد و زیادی را در خود جای داده و با افزایش استقبال گردشگران، امکانات و تفریحات آن هم هر روز پیشرفته تر می شوند. اما بیشتر معروفیت وان به دلیل دریاچه وان و گربه هایی با نام گربه وان است. یک چشم این گربه ها زرد و دیگری آبی است.

اگر در پی سفری کم هزینه هستید و از بازدید از مراکز خرید و مکان های تاریخی و دریاچه ها لذت می برید شهر وان گزینه مناسبی برای سفر شماست.

معرفی قلعه وان

یکی از جاذبه های زیبای تاریخی شهر وان، قلعه وان است. این قلعه در 5 کیلومتری مرکز استان وان و ساحل شرقی دریاچه وان واقع شده و روبه روی کوه ها قرار گرفته است. قدمت این قلعه به قرن هفتم تا نهم پیش از میلاد مسیح برمی گردد و به دست اوراتورها در عصر آهن ساخته شده.

جالب است بدانید نام این قلعه در زبان اورارتویی قلعه توشپا است و به مدت 250 سال مرکز اورارتوها بوده، اما بعدتر به وسیله آشوری ها، عثمانی ها و دیگر تمدن ها تصرف شده و هر کدام نشانه هایی از حضور خود در آن به جا گذاشته اند.

قلعه وان بر روی سنگی به طول 1345 متر، عرض 200 متر و ارتفاع 100 متر ساخته شده. اوولیا چلبی، گردشگر معروف عثمانی، صخره غول پیکر قلعه را به شتری زانو زده تشبیه نموده. این اثر تاریخی بعلاوه در سال 2016 در لیست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

آشنایی با تاریخچه قلعه وان

همان طور که گفتیم ساخت قلعه وان به دوران اورارتوها در قرن نهم قبل از میلاد برمی گردد. اورارتوها تمدنی باستانی بودند که در منطقه ها فعلی ارمنستان، شرق ترکیه و شمال غربی ایران می زیستند. این قلعه در وان در واقع مرکز حکومتی و نظامی اورارتوها و نشان دهنده قدرت و اهمیت این تمدن در منطقه بوده است.

این مکان نشانه هایی از حضور مردم اولیه قفقاز، اورارتویی ها، مادها، پارس ها (هخامنشیان)، رومی ها، اشکانیان، ساسانیان، اعراب، بیزانسی ها، سلجوقیان، ارمنی ها، ایلخانان، مغول ها، قراقویونلو، صفویان و تا عثمانی ها را در خود جای داده و هر کدام از این تمدن ها تغییراتی در ساختار و معماری قلعه به وجود آورده اند.

قلعه وان در طول تاریخ

خوب است بدانید در قرون وسطی و دوران اسلامی، قلعه وان همچنان اهمیت مکانی بااهمیت و یکی از قلعه های مهم در دفاع از منطقه و کنترل مسیرهای تجاری بوده است. زمان گذشت و تغییرات سیاسی و نظامی بسیاری رخ داد و این مکان نقش های مختلفی ایفا کرد، اما همواره به عنوان مرکزی استراتژیک و دفاعی باقی ماند.

نکته جالب این که این قلعه با گذشت زمان به زیر آب رفته بوده و به وسیله غواصان دانشگاه وان یوزونکی ییل (Van Yuzunki Yil) طی یک حفاری کشف شده است. قدمت این بنای باستانی 3000 سال تخمین زده می گردد و از آن به عنوان یک معجزه تاریخی یاد می نمایند.

کتیبه هخامنشی در قلعه وان

یکی از ویژگی های منحصر به فرد و جالب توجه درباره قلعه وان وجود کتیبه ای هخامنشی مربوط به خشایارشاه در آن است. این کتیبه در واقع تنها کتیبه مربوط به هخامنشیان در خارج از مرزهای ایران به شمار می رود.

کتیبه خشایارشا در این قلعه از آثار مهم تاریخی از قرن پنجم پیش از میلاد به شمار می رود. این کتیبه به وسیله خشایارشا بزرگ، پادشاه هخامنشی، بر بخشی صاف شده از سطح سنگ، حدود 20 متر بالاتر از زمین در نزدیکی قلعه وان و در سمت جنوبی آن حکاکی شده است.

جزئیات کتیبه خشایارشاه در قلعه وان

باید افزود که جایگاه این کتیبه در قلعه وان قبلاً به وسیله داریوش، پدر خشایارشا آماده شده بود، اما او هرگز نتوانست آن را تکمیل کند. خشایارشاه به منظور پر کردن این فضا، دستور داد تا کتیبه ای ساخته گردد. در این کتیبه به این موضوع اشاره شده:

داریوش پادشاه، پدر من، به لطف اهورامزدا چیزهای خوبی ساخت و دستور داد این طاقچه را حفر نمایند، اما چون کتیبه ای نساخت، من دستور دادم این کتیبه ساخته گردد.

این کتیبه در سه ستون 27 خطی به زبان های کهن پارسی، بابلی و ایلامی نوشته شده است. کتیبه سه زبانه خشایارشاه به مقدار زیادی به رمزگشایی خط قدیمی پارسی به دست اوژن برنوف در اواسط قرن نوزدهم یاری نموده است.

آشنایی با معماری قلعه وان

درباره معماری این مکان باید گفت قلعه وان تلفیقی از مصالح و تکنیک های ساخت مختلف است. دیوارهای قسمت پایین این قلعه از سنگ بازالت بدون ملات ساخته شده اند، درحالی که باقی قسمت ها از آجرهای خشتی بنا شده اند.

این قلعه که با هدف کنترل و حفاظت از منطقه ساخته شده، آثار سلطنتی و حکومتی پادشاهی اورارتو را در خود جای داده است.

آثاری که شامل دیوارها و پی ها، کف های تراشیده شده از بستر سنگ، اتاق پادشاهان، زیارتگاه های فضای باز، سالنامه های سلطنتی حک شده بر روی سنگ ها، ستون های کتیبه دار و کتیبه های ساختمانی می گردد. قلعه تاریخی وان در واقع تمام اجزای ساختاری دولتی و بزرگ و پیشرفته را دارد.

دیوارهای قلعه بر تراس های سنگی پله ای ساخته شده اند که نمایانگر معماری خاص اورارتویی است. معماران اوراتور، اغلب پایه ها را روی بستر قرار می دادند و سازه ها و بناهای پله دار می ساختند. بعلاوه، در قسمت های مختلف قلعه سطوح مسطح ایجاد می کردند و بناهای دیگری با کارنمودهای متفاوت روی آن ها می ساختند.

بخش های مختلف قلعه

قلعه وان بخش های زیادی همانند اتاق های خاک سپاری سنگی برای پادشاهان، ستون های کتیبه ای، کتیبه های روی صخره و پناهگاه های روباز دارد. متأسفانه، ساختمان های اورارتویی درون دیوارها از بین رفته و اثری از آن ها باقی نمانده است. این قلعه با گذشت زمان چندین بار مورد تعمیر و بازسازی قرار گرفته است.

در ادامه با خبرنگاران همراه باشید تا به معرفی بخش های مختلف این قلعه بپردازیم.

برج سردور

برج سردور (سردوربورچ) که در نوک غربی قلعه وان واقع شده، اولین ساختمان قلعه وان به حساب می رود. این برج که به وسیله ساردوری اول، بنیان گذار پادشاهی اورارتو ساخته شده، ابعاد 47 13 متر با ارتفاع 4 متر دارد.

قلعه داخلی

قلعه داخلی از دیگر قسمت های قلعه وان است که در بالاترین نقطه قلعه ساخته شده و شامل یک مجموعه کاخ و معبد می گردد. این منطقه را دیوارهایی به ارتفاع 10 متر احاطه نموده و ورودی آن از سمت غرب است.

بعلاوه کاخ نو و اطراف آن نمایانگر خصوصیات اساسی ساخت و زیرساخت ساختمان های اورارتویی است که شامل اتاق های انباری، سکوها و سیستم زهکشی می گردد.

مقبره های سنگی

هشت مقبره سنگی در نمای جنوبی قلعه وان دیده می گردد. جالب است بدانید ویژگی های خاص معماری این مقبره ها دلیل اصلی رتبه بندی معماران اورارتویی میان ماهرترین معماران نزدیک شرق است.

در بعضی موارد، اتاق های این مقبره های چند اتاقه، به ارتفاع 9 متر و مساحت 200 متر مربع می رسند. حکاکی چنین توده سنگی بزرگ و اجرای چنین طرح منظم و متقارنی، به دانش ریاضی و معماری خاصی احتیاج دارد.

آرامگاه های سنگی ساردوری دوم، مجسمه منوآ و معبد روباز مادر و دختر از جمله این مقابر هستند.

اصطبل سلطنتی

از دیگر بخش های مهم قلعه وان باید به اصطبل سلطنتی اشاره نمود که با 20 متر طول، 9 متر عرض و 2.5 متر ارتفاع در سنگ ساخته شده است. لازم به ذکر است که این اصطبل برای نگهداری دام هایی استفاده می شده که برای خدایان اورارتو قربانی می نموده اند.

چطور به قلعه وان برویم؟

قلعه وان در استان وان ترکیه، شهر وان و در ساحل جنوبی دریاچه وان قرار گرفته است. این قلعه در فاصله 5 کیلومتری از مرکز شهر وان و بر روی یک توده سنگی بزرگ در وسط دشت وان واقع شده و برای رفتن به آن، می توانید از وسیله نقلیه شخصی یا وسایل حمل و نقل عمومی بهره ببرید.

رفتن به قلعه با اتومبیل شخصی

برای رفتن به قلعه وان با اتومبیل شخصی، باید از خیابان های ملن و سنبل بهره ببرید. این مسیرها شما را به ورودی غربی قلعه راهنمایی می نمایند. استفاده از نرم افزارهای مسیریابی هم می تواند در پیدا کردن مسیر درست یاری نماینده باشد.

رفتن به قلعه با وسایل حمل و نقل عمومی

چنانچه قصد استفاده از وسایل حمل ونقل عمومی برای رفتن به قلعه را دارید ون های کاله یا همان دولموش ها انتخاب مناسبی هستند. این ون ها از میدان پنجراه در مرکز شهر وان حرکت می نمایند. سپس در خیابان اسکله و نزدیک مسجد حضرت عمر توقف نموده و شما را به نزدیکی قلعه وان می رسانند.

جاذبه های گردشگری نزدیک به قلعه وان

از جمله جاذبه های گردشگری نزدیک به قلعه وان باید به موزه وان، خانه گربه های وان، اسکله دریاچه وان و مسجد کایا چلبی اشاره نمود.

جمع بندی

در این مقاله از خبرنگاران به معرفی قلعه وان این جاذبه تاریخی تماشای در شهر وان ترکیه پرداختیم. این قلعه متعلق به قرن نهم پیش از میلاد و تمدن اورارتویی است؛ اما در طول سالیان دراز شاهد حضور تمدن های بسیاری از جمله هخامنشیان بوده است. اگر به بازدید از مکان های تاریخی علاقه مندید بازدید از این قلعه را از دست ندهید.

سؤالات متداول

قلعه وان کجاست؟

قلعه وان در استان وان ترکیه، شهر وان و در ساحل جنوبی دریاچه وان قرار گرفته است.

قلعه وان متعلق به چه دوره تاریخی و تمدنی است؟

این قلعه متعلق به تمدن اورارتویی و قرن نهم پیش از میلاد است.

قلعه وان شامل چه بخش هایی می گردد؟

این قلعه علاوه بر کتیبه خشایارشاه هخامنشی دارای بخش های مختلفی همانند برج سردور، مقابر سنگی و معابد و اصطبل سلطنتی می گردد.

چرا باید از قلعه وان تماشا کنیم؟

در این قلعه آثار و نشانه هایی از تمدن های مختلف از اورارتوها تا هخامنشیان دیده می گردد و با بازدید از آن می توانید در تاریخ به گذشته سفر کنید.